مسعود رجوی تنها بازمانده مرکزیت اولیه سازمان مجاهدین خلق ایران که همراه با آخرین دسته از زندانیان سیاسی به‌همت خلق قهرمان از شکنجه‌گاه‌های رژیم شاه آزاد شده بود، در روز چهارم بهمن سال ۱۳۵۷ اولین سخنرانی خود را در حضور ده‌ها هزار تن از مشتاقان دیدارش، در مسجد دانشگاه تهران ایراد نمود. مسعود رجوی در این سخنرانی گزارش کوتاهی درباره ۱۴سال فعالیت سازمان مجاهدین خلق ایران و ۷سال اسارت و زندان به مردم ایران ارائه نمود. رجوی بر حرمت کلمه آزادی تأکید کرد و انحصارطلبی‌های تحت نام اسلام را محکوم دانست.
گزیده سخنرانی برادر مجاهد مسعود رجوی در مسجد دانشگاه پس از آزادی از زندان رژیم شاه خائن – ۴بهمن ۱۳۵۷
به‌نام خدا و به‌نام خلق قهرمان ایران
و به‌نام شهدای خلق و شهدای تمامی خلق و به‌ویژه شهیدان دانشگاه، شهیدانی که به ما آزادی بخشیدند. آزادی، خجسته آزادی. گفتم آزادی. یعنی روح، جوهر و ماهیت انسان، آن چیزی که شهدا به‌خاطرش جان‌باختند، اسرا به زندان افتادند، تبعیدیان مهاجرت کردند و خلق قهرمان قیام کرد. آزادی، این آن چیزی است که شما به ما بخشیدید.
بنابراین در راه که می‌آمدم فکر کردم که طبعا چیزی ندارم جز کمی حرف دل و کمی هم درد دل و کمی هم گزارش مربوط به ۱۴سال فعالیت سازمان و ۷سال زندان.
به‌خصوص چیزی که صبحت کردن را برایم مشکل می‌کند، بیان آن احساسی است که فی‌الواقع در قلبم و قلب تک‌تک برادرانم می‌گذرد. لحظاتی هستند که فکر نمی‌کنم نه تنها من بلکه هیچ‌کس توان وصف آنها را داشته باشد. مثلا، لحظه دستگیری، لحظات رنج و عذاب، لحظه‌ای که با شهیدی وداع می‌کنید، لب‌های تب‌دارش را می‌بوسید و طنین قلبش را می‌شنوید، لحظه‌ای که با فریاد و شکنجه خواهر و یا برادرتان از خواب می‌پرید و یا لحظه‌ای که خبر شهادت خواهر یا برادری را می‌شنوید. و یا لحظه‌ای که خلق‌تان قیام می‌کند و شما را آزاد می‌کند و به آغوش خلق‌تان بازمی‌گردید. چیزی که در خواب هم نمی‌دیدیم. البته از محضر دانشمندان ادبا و شعرایی که اینجا حضور دارند، من معذرت می‌خواهم. شاید آنها بتوانند این لحظات را وصف کنند و شاید آنهایی را که الآن اینجا می‌شناسم بتوانند وصف کنند. ولی فکر می‌کنم که خود آنها هم قبول خواهند کرد، خود آنها شاید برخلاف ما مردمان عادی این لحظات را بیشتر تجربه کردند.
می‌دانید وقتی ما رفتیم، تنها رفتیم. با چشم‌های بسته ما را بردند. بر دست‌ها و پاها چیزی جز زنجیر نبود. اما وقتی برگشتیم در آغوش مردم‌مان بودیم و در دست‌ها‌مان گل بود و بر روی‌هامان بوسه، آیا می‌شد این لحظات را وصف کرد؟
جای شهیدان خالی، آنهایی که در میان ما نیستند، نه، نه، هستند. حتما هستند. اگر مزارشان ناپیداست، میلیون‌ها مزار در سینه تک‌تک مردمان این زمین دائماً در حال تپش هست. چرا که شما هم، مردم هم با آنها بودید، وقتی آنها شکنجه می‌شدند، این خلق ایران بود که فریاد می‌کشید. وقتی در مقابل جوخه‌های اعدام قرار می‌گرفتند، این مردم ایران بودند که اعدام می‌شدند. شما در رگ‌های آنها جاری بودید و آنها الآن در سینه‌‌های شما هستند. پس شهیدان هستند.
مسعود رجوی - امروز آسمان غرق ستاره‌هاست
وقتی ما رفتیم، آسمان تیره و تار بود گه‌گاه ستارهای در کسوت یک شهید می‌درخشید، ولی پاسداران شب به‌سرعت پایینش می‌کشیدند. ولی امروز آسمان غرق ستاره‌هاست. همه جا شهید، کاروان کاروان شهید. وقتی رفتیم پاییز بود، زمستان بود، تک، تک‌لاله‌هایی که دست‌هایی سیاه آنها را پرپر می‌کرد. ولی امروز همه چهره شهرهای ما لاله‌زار است. این جوان‌ها، زن‌ها و مردها که هر روز بر کف خیابان‌ها افتادند و می‌افتند.
ما در زندان به‌طور تصادفی توانستیم آن فیلم چند دقیقه‌ای را که از دانشگاه، همین دانشگاهی که خودم هم فرزندش هستم، ببینیم، لابد شما هم دیدید. خروش را دیدیم، فریاد را دیدیم، شهدا را به‌چشم دیدیم. آن روز دیگر دانشگاه، تنها دانشگاه نبود. شهادت‌گاه شده بود. زیارتگاه شده بود. آخر شما در این سال‌ها، این دانشگاه را به معبد و محرابی برای آزادی تبدیل کرده بودید. دانشگاه‌های ما یک‌دم در سیاه‌ترین زمان‌ها از خروش بازنایستادند و نمی‌ایستند. تبلور شرف این مردم بودند. آنقدر دامنه کار شما وسعت داشت که طنیش از میله‌های فولادی و از دیوارهای بتونی، می‌گذشت و به ما روح می‌داد. روحیه می‌داد. و زنده‌مان نگه‌می‌داشت. آخر آنها می‌خواستند که ما بپوسیم.
شما چه که نکردید و چه افتخاری امروز نصیب من شده که در مقابل آگاه‌ترین و صمیمی‌ترین پیشاهنگان این مردم، بتوانم تعظیمم را نثار کنم. نه گارد، نه چماق به‌دست و نه رگبار، نتوانست فریاد دانشگاه را خاموش کند. چرا که مظهر حیات یک خلق بود. مظهر زندگی‌اش بود. مگر نیست که حیات چیزی نیست جز عقیده و جهاد. درود بر دانشگاه.
و به‌همین دلیل مسئولیت شما خیلی زیاد است و خیلی هم زیاد است و هنوز طنین آن لااله الاالله را در گوش داریم. تمام خلق ایران دارد. تمام تاریخ ایران خواهد داشت. تمام جهان، شاید آن صحنه را دید و گریست. ولی می‌دانید، تفاوت گریه شما با سوز جگر فرزندان‌تان در زندان چه بود؟ آخه ما در بند بودیم، فریادکشیدن هم مشکل بود. گاه گریستن هم مشکل بود. چه می‌شد کرد.
به ما گفته بودند خلق؟ هه... هه... هه... کدام خلق؟ به آنهایی که در زیر شکنجه‌ها خدا و خلق را می‌طلبیدند، خدا و خلق را به یاری می‌طلبیدند، می‌گفتند کدام خلق. بمانید و بپوسید. اینجا جزیره ثبات است! اینجا صحنه جشن‌های به‌اصطلاح جاودانگی رژیم شده بود! می‌گفتند تمام شد! دیگر خبری نیست! خبری هم نبود. در ظاهر خبری نبود. ولی بی‌خبری هم نبود، والا این تحولات عظیم یک‌سال و ۲سال اخیر یک لحظه که ایجاد نشد. پس همه خبر داشتند، همه درد داشتند و همه با فرزندان مبارز و مجاهدشان همدردی داشتند، بله می‌گفتند خبری نیست! کدام خلق؟ کجا؟
ولی ما می‌گفتیم (الیس الصبح بقریب) فرزندان شما، برادران و خواهران شما از پشت میله‌ها و از پشت پنجره‌ها نگاه می‌کردند. فرزندان شما برادران شما و خواهران شما و زمزمه می‌کردند (الیس الصبح بقریب) آیا صبح نزدیک نیست. (متی نصرالله) پس این یاری خدا کجاست.
مگر می‌شود خورشید را کشت، مگر می‌شود باد را از وزیدن بازداشت، و باران را از باریدن. مگر می‌شود اقیانوس را خشک کرد. ما می‌گفتیم.
مگر می‌شود بهار را از آمدن بازداشت. مانع روئیدن لاله‌ها شد و مگر می‌شود ملتی را تا به ابد اسیر نگه‌داشت؟ نه
می‌شود تا ابد خلقی را در زنجیر نگه‌داشت؟ نه، چرا؟ خواست خداست، اراده خلق است، سنت تاریخ است، قانون اجتماع است و (لن تجدلسنه الله تبدیلا) و (لن تجدلسنه الله تحویلا) میعاد خداست، میعاد تخلف ناپذیر و بله سنت خداست، سیره تاریخ است، بشارت همه انبیاء، پیام‌آوران، مصلحین و انقلابیون بزرگ جهان است که (خلق پیروز می‌شود، آینده تابناک است).
همه قوا و استعدادات فرزند انسان از (شامگاه امکان)، قطعا به (بامداد تحقق) خواهد پیوست. (بامداد تحقق) بدون هیچ شک، بله، به‌ظاهر هم خبری نبود. یک روز به ما گفتند که قم قیام کرده. این زنان و مردان انقلابی قم قیام کرده‌اند. شهید داده‌اند. درود بر قم.
بعد نوبت تبریز رسید. خاطره ستار و باقر زنده شد. تبریز قهرمان، تبریز آزادی‌ستان، قیام کرد. در روزنامه‌ها خواندیم. گفتند عده‌ای از آن طرف مرز آمدند و رفتند! عجب! ۳۶میلیون نفر شب‌ها از آن طرف مرز می‌آیند به این طرف و صبح‌ها غیب می‌شوند، معلوم نیست چطوری. مثل این‌که دوران جادوگران است. جادو می کنند!
بعد در روزنامه‌هایشان اعلام کردند که تمام شد. دیگر خبری نیست. به‌به! یکی‌یکی شهرها نوبت رسید. جهرم، شیراز، یزد، اصفهان، مشهد، همدان و کرمان قیام کردند. درود به این شهرها، درود به این شهداشون، درود بر جهرم، درود بر شیراز، درود بر اصفهان، درود بر مشهد و بعد ۱۷شهریور، تهران بزرگ به عهد خودش وفا کرد. چه عهد خونینی. ایکاش ما می‌بودیم در مقابل آن صفوف. ولی شنیدیم که مادران‌مان بودند. خواهران‌مان بودند. آیا آن لحظه را می‌شود وصف کرد؟ احساس می‌کنید فرزندان‌تان در آن لحظه در چه حالتی در بند بودند، درود بر تهران بزرگ.
ولی کشتار فایده‌ای نکرد چرا؟ از پیش، شما دانشگاهیان، شما دانشجویان وعده داده بودید. شما نشانه طلوع صبح بودید، نشانه پایان شب بودید، نشانه نسل جدیدی بودید. وعده داده بودید. بله کشتار فایده‌ای نکرد. همه شهرها و روستاهای ایران یکپارچه خون و آتش شده بود. حتی ما هم از پشت دیوارهای بتونی گاه شعارها را می‌شنیدیم.
موج اعتصابات، موج آن اقدامات متهورانه انقلابی، سراسر کشور را فراگرفت. بله ما می‌شنیدیم، جان‌بازی‌ها را، فداکاری‌ها را، کارگران نفت را، برق را، مخابرات را، همه کارگران را، بازار را، دانشگاه را، بله! این خلق و شما بودید که اسرایتان را می‌خواستید، مساله، مساله این اسیر یا آن اسیر نبود. ما به‌خوبی می‌دانستیم حرمت مردم خدشه‌دار شده بود. پس اسرایشان را می‌خواستند و گرفتند. قداست آزادی خدشه‌دار بود. پس می‌خواستند و گرفتند.
در آن روزها ما در زندان چه می‌توانستیم بکنیم؟ جز این‌که روزی چند نان را برخودمان حرام کنیم و دست به اعتصاب غذا بزنیم. ولی آیا این کافی بود که آتش دل را تسلای مناسب باشد؟ هرگز و بالاخره یک روز خواندیم و شنیدیم که بت شکسته شد، تندیس‌ها فروکشیده شدند و خلق، اول قدم پیروزیش را برداشت. درود به این خلق قهرمان و درود به آن شهدایش. مبارک باد، به شما گوارا باد.
ولی نکته ای راکه باید تاکید کنم ولابد همه می‌دانید. بخصوص پیشاهنگ می‌داند. بخصوص اقشار آگاه میدانند، که ما هنوز درآغازراهیم. بتی رفته، ولی بت پرستان هنوزهستند.
در این شکی نیست که به‌رغم همه فراز و نشیب‌ها، همه نوسان‌ها این کشتار و کودتا، نخواهد توانست مساله را حل کند و پیروزی نهایی با خلق است.
اما مساله داخلی، مساله روابط و مناسبات نیروهای مختلف مردم با یکدیگر. در یک کلام مساله تفرقه. اگر بپذیریم که عوامل خارجی به اعتبار و در روی عوامل داخلی عمل می‌کنند، پس مساله داخلی مهم‌تر است. پس اگر در این جبهه پیروز باشیم و موفق، مسلما پیروزیمان در جبهه خارجی تضمین شده است. ما تجارب بسیار تلخی داریم از تفرقه و تفرقه‌افکنان داریم. شکست‌های بسیار تلخ داریم.
من نیامدم اینجا که روند خودبه‌خودی قضایا را فقط ستایش کنم. ما نیامدیم که آنچه را که هست و فقط هست، تاکید کنیم. لختی هم باید به آن اندیشید که چه چیز باید باشد و چه چیز هم نباید باشد
مسعود رجوی - سر نداده بودیم که به‌جایش زر بگیریم
برادران و خواهران، رزمندگان و مبارزین، ما سر نداده بودیم که به‌جایش زر بگیریم. مگر جان‌مان را برای این داده بودیم که به‌جایش جاه بگیریم؟ از جا برنخاسته بودیم، قیام نکرده بودیم که در جاهای بهتر و صندلی‌های بهتر و مقامات بهتری قعود کنیم و این هوشیاری در قدم اول به مناسبات و روابط ما با یکدیگر ارتباط پیدا می‌کند. نفت نبود؟ نه، سوخت نبود؟ ما می‌شنیدیم. چه معنویات متعالی در این جنوب شهر حکمفرما شده بود. همگامی، همراهی، چقدر ستایش‌آمیز بود. آخر ما را از خودمان بیگانه کرده بودند. مسیر توحید، مسیریگانگی، یعنی حل همین اختلافات و حل همین تضادها. این، یعنی اعتلای کلمه توحید. پس با آن روابط توحیدی که در شهر حکمفرما شده بود، توطئه‌ها به‌ثمر نرسید، قحطی‌های مصنوعی به‌ثمر نرسید.
از سال ۱۳۰۴ قحطی نان، تا اوج مبارزات نفت دوباره قحطی، باز قحطی، همیشه از این قحطی‌ها بوده و می‌ساختند، برای این‌که جنبش را منحرف کنند. دیدید که چطوری مقاومت کردید. اینجا هم همین‌طور. روابط ما با هم اگر عاری از بلندنظری‌های انقلابی باشد، اگر مساله فقط گرفتن ستون این روزنامه یا آن روزنامه، گرفتن این جا یا آن جا و گرفتن این بلندگو باشد، خودمان به‌دست خودمان دست‌آوردهایمان را نابود کرده‌ایم، نگذارید شهدا ما را نفرین کنند.
بنابراین در مقابل این مساله داخلی‌مان – جبهه داخلی – باید در مقابل تفرقه‌افکنی مقاومت کرد. مگر پیشوای ما نمی‌گفت (ان کان دین محمد لایستقم الابقتلی فیاسیوف خذینی ) (شمشیرها، بگیریدم، اگر دین محمد(ص) اگر کلمه توحید جز به این استوار نمی‌ماند ). پس اگر اعتلای کلمه توحید جز به این استوار نخواهد ماند، این را هم باید پذیرفت. والا تمام تحسین‌هایی که نثار ما شده بر ما حرام باد، چون در آن صورت فرزند خلق‌مان نبوده‌ایم.
می‌گفتند اینجا جزیره ثبات است! نه؟ ولی ما دیدیم. شکست برنامه‌های اقتصادی را دیدیم (که به‌جای برنامه بهتر است بگوییم رسوایی و افتضاحات اقتصادی) پتانسیل و استعداد درونی انقلابی خلق، و سرانجام بین‌المللی، خود دشمن و طبقه حاکم را هم از درون شقه کرد. دشمنی که فرسوده هم بود و شرایط عینی از پیش آماده بود. اگر چه بعضی‌ها فعلیتش را می‌خواستند. ولی نمی‌دیدند. پس انفجار عظیم به‌وقوع پیوست.
همه شما انقلابات پیروزمند جهان را مطالعه کرده‌اید. آنها سازمان داشتند و سلاح، ولی خلق ما چه داشت؟ فقط سینه‌ای سپرکرده. آن‌طور که در زندان می‌شنیدیم، در آن شبهای محرم بانگ تکبیر بلند بود. این خلق این‌طور تا اینجا این پیروزی را به‌دست آورده است، وای بر ما اگر این پیروزی را درست ادامه ندهیم.
پس مبادا فرصت‌ها را از دست بدیم و خودمان را به نسل نفرین شده‌ای تبدیل کنیم.
برادران و خواهران !
به‌صراحت باید گفت مبارزه حق هر بشری و حق هر نیرویی است. ویژگی انسان است. اگر انسان مبارز نباشد که انسان نیست. اگر صرفاً تسیلم شرایط بود که انسان نبود. چرا گوسفندها وقتی هم‌نوع‌شان را می‌کشند شورش نمی‌کنند و دست به اعتصاب و تظاهرات نمی‌زنند؟ بله اسلام ما، اسلامی نیست که مبارزه را انحصار یک نیرو یا یک گروه خاص بداند. مگر پیشوای ما نگفت وقتی دین ندارید آزاده باشید. حرمت کلمه آزادی، حرمت کلام مبارزه باید حفظ بشود. ما چنین اسلامی نداریم. مبارزه حق هر انسان است، حق طبیعیش، حق فطریش و حقی که با آن زاده شده است. پس باید به یکدیگر احترام بگذاریم. حرمت هم را حفظ کنیم و مانع تفرقه بشویم. تفرقه چیزی نیست جز انعکاس دشمن و عواملش در داخل صفوف ما.
این کمی از حرف‌های دلم و درددلم بود. در پایان آرزومندم با چنین خلق قهرمانی اقشار پیشتاز روشنفکرمان به خصوص خواهرها و برادران انقلابیمان که نقش تاریخی خودمان را بازیابند و به این نقش آگاه بشوند و با آگاهی عمل کنند. امروز پیروزی انقلاب ایران در گرو شماست که آیا رسالت خودتان را انجام خواهید داد یا نه. و این رسالتی است بسی مشکل. می‌شود نشست و تا نهایت، حرکت خودبه‌خودی را تقدیس کرد. این حرکت خیلی عظیم است، خیلی قابل ستایش است، ولی نباید به همین قناعت کرد. گفتیم که ما در آغاز راهیم. راهی بس طولانی و دراز، راهی که تا قله توحید ادامه دارد.
با درود به تمامی شهدای انقلابی خلق
پیروز باد انقلاب دمکراتیک ایران
